Hannekemaaiers:
De Hannekemaaiers hebben gebruik gemaakt kwamen via verschillende routes naar Nederland. Het Hannekemaaierspad is een netwerk gebaseerd op de paden die Hannekemaaiers in de loop der eeuwen hebben gelopen. De Hannekemaaiers waren trekarbeiders uit verschillende delen van Noord-Duitsland die in het voorjaar naar Nederland liepen om daar gras bij boeren te gaan maaien. In het najaar liepen ze weer terug naar huis.
De paden die zij namen lagen op de hoger gelegen zandruggen. De uitgestrekte veen- en moerasgebieden zorgden er voor dat men soms flink om moest lopen om op de plaats van bestemming te geraken. Hierdoor was er dus een heel netwerk van paden ontstaan die door de trekarbeiders werden gebruikt. In Nederland werd ook met de trekschuit gereisd.
Omdat het reizen in die tijd nogal eens gevaarlijk kon zijn, reisden de Hannekemaaiers in groepen. Afhankelijk van het moment van reizen kon een groep bestaan uit trekarbeiders (Hollandgangers) met verschillende beroepen. Om in groepen te kunnen reizen had men verzamelpunten afgesproken. Dit waren bijzondere, duidelijk herkenbare plaatsen, zoals een oude eik, een grote steen of een brug. Onderweg waren vaak vaste plaatsen voor het eten en slapen.
Natuurlijk gebeurde door al die jaren heen onderweg wel het een en ander. Vooral op de terugweg bezweken, de soms uitgeputte arbeiders, nogal eens. Er zijn meerdere meldingen van moorddadige overvallen. Ook berovingen binnen de eigen groep kwam voor. De laatste doodstraf met zwaard betrof een overval op trekarbeiders. Veel van deze incidenten zijn aanleiding geweest tot gedenktekens op de plek des onheils. Vele hiervan zijn nu nog aanwezig.
Nu de laatste groep trekarbeiders langzamerhand begint uit te sterven, ontstaat er ook in Duitsland meer aandacht en meer respect voor deze groep. Dit heeft geleid tot o.a. standbeelden, aandacht in musea en de nodige publicaties.
Geschiedenis van de Hannekemaaiers:
(Het project 2003)
Op zoek naar informatie over de geschiedenis van de Hannekemaaiers kwam Eddy Korpel de regiocoördinator van de lange afstand wandelvereniging Te Voet toevallig op de website van Bakkeveen terecht.
Het was het begin van een intensieve samenwerking aan een historisch project.
Kort samengesteld bestaat het project uit drie delen:
1: Het renoveren van het Poepekrûs aan de Duerswâldmerwei te Bakkeveen. Hier is reeds een begin meegemaakt. De gemeente Opsterland heeft subsidie beschikbaar gesteld. Dit kruis herinnert aan een volgens de overlevering hier ter plaatse vermoorde en beroofde Poep, de vroegere aanduiding van een Duitse gastarbeider.
2: Het uitzetten en in kaart brengen van een lange afstand wandelroute in het spoor van de Hannekemaaiers.
3: Het verzorgen van een driedaags opening wandelevenement met de start op hemelvaartsdag 29 mei 2003 in Neurhede, een plaatsje een paar kilometer over de grens bij Bourtange.
Voor de goede orde, Te voet verzorgt de routekaart, de beide andere evenementen vallen onder de verantwoording van de commissie in Bakkeveen.
Pûpekruis van Bakkeveen
( foto’s en tekst: Willem Dolstra )
In de berm van de Duerswâldmerwei, de weg tussen Bakkeveen en Wijnjewoude ligt even voorbij de Beakendyk een mysterieus kruis verscholen. Het herdenkingsmonument van gele steentjes, in de volksmond ‘Poepekrus’ geheten is geplaatst op de plek waar volgens de overlevering in vroeger tijden de jeugdige Hannekemaaier Niels uit Nedersaksen werd beroofd en vermoord.
Het monument is naast zijn cultuurhistorische waarde ook landschappelijk van grote betekenis voor de wijde omgeving. Van 1600 tot 1900 trokken in het voorjaar grote groepen Duitse Hannekemaaiers (Poepen) uit de armoedige omgeving van Westfalen en NederSaksen naar de Friese greidhoek. In feite waren het de eerste gastarbeiders. Zij besteden zich bij de boeren uit als maaier. In hun voetspoor volgden de kooplieden (kiepkerels) met hun handelswaar. Over de weg naar Drente kwamen zij bij Bakkeveen Friesland binnen en gingen vervolgens verder over de Beakendyk richting Beetsterzwaag.
Ook de Beakendyk is van grote landschappelijke en historische waarde. De Hannekemaaiers waren van wezenlijk belang voor de vorming van de oude handelsroute. Het eenvoudige gedenkteken is een symbool van een roemrijk verleden. Het ene monument versterkt de functie van de ander. Naast de beide cultuurhistorische monumenten, herinneren grote bedrijven als Vroom en Dreesman. Brenninkmeijer, Lampe, Vos, Sweigmann en Poiesz nog steeds aan de ondernemende Duitse kooplieden. Het vergeten monument zou ondergebracht moeten worden bij landschapsbeheer Friesland. Het cultuurhistorisch erfgoed is het zeker waard om onder de aandacht van een groter publiek te brengen. In de eerste plaats dient er in de onmiddelijke nabijheid van het Poepekrus een goede omschrijving over de hisstorische achtergrond geplaatst te worden. Daarnaast moet het onderhoud beter geregeld worden (o.a onkruid verwijderen en grasmaaien).
Reacties